‘અરણી મંથન' શું છે, તેમાંથી અગ્નિ કેવી રીતે નીકળે છે?
અયોધ્યામાં યોજાનાર રામ લલા પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા સમારોહની તૈયારીઓ શરૂ થઈ ગઈ છે. યજ્ઞ માટે અરણ્ય મંથન કરીને અગ્નિ ઉત્પન્ન કરવામાં આવી છે. જાણો શું છે અરણી મંથન
વેદોમાં અરણી મંથનનું વર્ણનઉજ્જૈનના જ્યોતિષી પં.નલિન શર્માના મતે યજ્ઞમાં યજ્ઞ માટે અગ્નિ જરૂરી છે. આ માટે વેદોમાં એક પદ્ધતિનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે, જેને અરણી મંથન કહેવામાં આવે છે.
અરણી શું છે?અરણી એ લાકડાનું બનેલું સાધન છે. આમાં શમી અને પીપળાના લાકડાનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. પ્રાચીન કાળથી, તેનો ઉપયોગ બલિદાનની અગ્નિ પેદા કરવા માટે કરવામાં આવે છે.
અરણીમાંથી તણખા નીકળે છેઅરણીમાં શમીના લાકડાનું એક પાટિયું હોય છે જેમાં એક છિદ્ર હોય છે. પીપલની લાકડાની લાકડી આ છિદ્ર પર મંથનની જેમ ઝડપથી ચાલે છે. આ એક સ્પાર્ક પેદા કરે છે.
તણખામાંથી પેદા થાય છે અગ્નિઅરણીના ફળિયામાંથી નીકળતો તણખો ઘાસમાં લઈ હવા સાથે ફેલાય છે. આ અગ્નિનો ઉપયોગ યજ્ઞમાં થાય છે. અરણીમાં લાકડીના ટુકડાને ઉત્તરા અને પાટિયાને અધરા કહેવામાં આવે છે.
કરાય છે મંત્રોનો જાપજ્યારે અરણી યંત્રનું મંથન કરવામાં આવે છે, ત્યારે અગ્નિદેવ સંબંધિત વિશેષ મંત્રોનો જાપ કરવામાં આવે છે, જેનાથી અગ્નિદેવ પ્રસન્ન થાય છે અને ત્યાં દેખાય છે અને યજ્ઞમાં પ્રસાદ સ્વીકારે છે.
અગ્નિ પવિત્ર હોય છેશાસ્ત્રોમાં શમીને અગ્નિનું સ્વરૂપ કહેવામાં આવ્યું છે જ્યારે પીપળને ભગવાનનું સ્વરૂપ કહેવામાં આવ્યું છે. જ્યારે આ બંનેના મિશ્રણથી અગ્નિ ઉત્પન્ન થાય છે, ત્યારે તે અત્યંત પવિત્ર માનવામાં આવે છે